قهوه‌های فریز شده: چگونه فرآیند فریز خشک‌سازی، طعم و عطر قهوه را حفظ می‌کند؟

تا حالا مشاهده کرده‌اید که قهوه‌های فوری دانه‌های کریستالی‌شکلی دارند؟ این دانه‌ها برای حفظ ماندگاری و طعم، طی فرآیندی دقیق به نام فریز-درایینگ یا «خشک‌سازی انجمادی» تولید می‌شوند. در فرآیند فریز کردن قهوه، ابتدا قهوه دم‌شده در دمای بسیار پایین منجمد می‌شود و سپس آب موجود در آن، بدون عبور از حالت مایع، مستقیماً به بخار تبدیل می‌گردد. این روند، ترکیبات ظریف عطری و طعمی قهوه را دست‌نخورده نگه می‌دارد و محصول نهایی، طعمی نزدیک به قهوه تازه‌دم ارائه می‌دهد. همراه‌مان باشید تا با فرآیند فریز کردن قهوه بیشتر آشنا شوید.

فرآیند فریز کردن دانه قهوه (لیوفیلیزاسیون) را بشناسید!

فریز-درایینگ فناوری است که با هدف نگهداری رایحه و طعم قهوه، آب موجود در قهوه دم‌شده را حذف می‌کند. به عبارت دیگر، این روش به جای استفاده از حرارت شدید، با منجمد کردن قهوه در دماهای بسیار پایین و سپس تصعید یخ در شرایط خلأ، رطوبت را خارج می‌سازد. نتیجه‌ی این کار، تولید گرانول‌هایی است که به‌طور چشمگیری طعم و رایحه قهوه اصلی را نگه می‌دارند و تجربه‌ای نزدیک به نوشیدن قهوه تازه به مصرف‌کننده ارائه می‌دهند. این فرآیند در سه مرحله انجام می‌شود.

• مرحله اول: انجماد سریع (Freezing)

در مرحله نخست، قهوه دم‌شده به سرعت تا حدود ۴۰- درجه سانتی‌گراد منجمد می‌شود تا ساختار مولکولی و ترکیبات ظریف عطری آن دچار آسیب نشود.

• مرحله دوم: خشک‌سازی اولیه یا تصعید (Primary Drying / Sublimation)

سپس در مرحله بعدی محصول منجمد وارد محفظه خلأ شده و طی فرآیند تصعید، یخ موجود بدون عبور از فاز مایع مستقیماً به بخار تبدیل می‌شود. این مرحله حدود ۹۵ درصد رطوبت را حذف کرده و از تخریب ترکیبات فرار جلوگیری می‌کند.

• مرحله سوم: خشک‌سازی ثانویه (Secondary Drying / Desorption)

در مرحله سوم با افزایش جزئی دما انجام می‌شود تا رطوبت شیمیایی باقی‌مانده آزاد گردد. نتیجه این سه مرحله، تولید گرانول‌های متخلخل و سبک قهوه با رطوبتی در حدود ۱ تا ۴ درصد است؛ محصولی که نه‌تنها عطر و طعم اصیل قهوه را حفظ می‌کند، بلکه ماندگاری طولانی‌تری نیز دارد.

مقایسه فریز-درایینگ با اسپری-درایینگ

در کنار فریز-درایینگ، روش دیگری به نام اسپری-درایینگ برای خشک‌سازی قهوه وجود دارد. تفاوت اصلی این دو در دما و مکانیزم حذف رطوبت است. در ادامه به طور کلی این دو روش را مقایسه کرده‌ایم.

فواید فریز کردن دانه قهوه چیست؟

فریز کردن قهوه به دلایل مختلفی انجام می‌شود که مهم‌ترین‌شان را در ادامه لیست کرده‌ایم:

• حفظ طعم و عطر: نوت‌های میوه‌ای، اسیدیته متعادل و شیرینی طبیعی بهتر باقی می‌مانند.
• ماندگاری طولانی: تا ۳۰ سال در شرایط مناسب، بدون نیاز به مواد نگهدارنده.
• حفظ ارزش غذایی: آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و ترکیبات حساس به حرارت تخریب نمی‌شوند.
• حلالیت بالا: در آب داغ و حتی سرد به راحتی حل می‌شود.
• حمل‌ونقل آسان: محصول سبک‌تر است و ردپای کربن کمتری دارد.

آمارهای مربوط به فریز کردن قهوه دم کرده!

در آخرین قسمت این مطلب خواندنی است که چندین آمار درباره روند فریز کردن قهوه را با هم بررسی کنیم.

در فرآیند فریز کردن قهوه در دمای بسیار پایین (حدود ۴۰- درجه سانتی‌گراد) منجمد می‌شود و رطوبت آن تقریباً به صفر می‌رسد (فقط ۱ تا ۴ درصد باقی می‌ماند). نتیجه این کار حفظ عطر و طعم طبیعی قهوه است.

اما شاید جذاب‌ترین نکته ماندگاری آن باشد: قهوه فریز-درای شده می‌تواند تا ۵ سال برای مصرف روزمره تازه بماند و حتی در شرایط خاص تا ۳۰ سال بدون افت کیفیت نگهداری شود. این در حالی است که روش رایج‌تر اسپری-درایینگ با دماهای بسیار بالا (۱۵۰ تا ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد) انجام می‌شود و بخشی از عطر قهوه را از بین می‌برد.

جمع‌بندی

فرآیند فریز کردن قهوه با هدف حفظ تازگی و افزایش ماندگاری انجام می‌شود و توانسته کیفیت نوشیدن قهوه را در سطحی جدید تعریف کند. چه در خانه به دنبال یک فنجان اسپرسوی خوش‌عطر باشید و چه در کافه‌ها مسئول کیفیت باشید، این فناوری بهترین راه برای تضمین طعمی اصیل است. در کنار آن، توجه به نگهداری قهوه آسیاب شده نیز ضروری است، چراکه دانه‌های آسیاب‌شده در مقایسه با دانه کامل سریع‌تر تازگی خود را از دست می‌دهند و باید در شرایطی کنترل‌شده نگهداری شوند.

تمامی این فرآیندها طی می‌شود تا قهوه‌ای تازه، اصیل و باکیفیت به دست مشتریان برسد. شرکت پرتو پدیده پارس داستانی از عشق به قهوه است؛ عشقی که از دانه‌های سبز آغاز می‌شود و در هر فنجان، به تجربه‌ای ناب و ماندگار تبدیل می‌گردد. مجموعه ما مأموریت خود را تنها فروش محصول نمی‌داند، بلکه به‌دنبال ارتقای فرهنگ مصرف قهوه در ایران هستیم.