تاریخچه قهوه بونو و سفر قهوه به خاورمیانه
قهوه، این نوشیدنی پرطرفدار و دوست‌داشتنی که امروزه در هر گوشه دنیا یافت می‌شود، داستان جالب و رازآلودی از کشف و گسترش خود دارد. برای اولین بار در قرن نهم میلادی، در سرزمین باستانی اتیوپی، خواص شگفت‌انگیز دانه‌های قهوه مورد توجه قرار گرفت و این سرآغاز تحولی بزرگ در تاریخ نوشیدنی‌ها بود. در ادامه به بررسی سفر قهوه به خاورمیانه و ورود قهوه در ایران میپردازیم.
داستان ابوکالدی و بزهای پرشور
بر اساس روایت‌های قدیمی، شخصی به نام ابوکالدی که چوپانی ساده در منطقه اتیوپی بود، متوجه رفتارهای عجیب بزهایش شد. او دید که بزها پس از خوردن میوه‌های قرمز درختی ناشناخته، سرحال‌تر و پرانرژی‌تر از همیشه به نظر می‌رسند.
ابوکالدی از روی کنجکاوی، خودش هم آن میوه‌ها را امتحان کرد و اثرات شادی‌بخش و نشاط‌آور آن را تجربه نمود. ابوکالدی کشف خود را هیجان فراوان با راهبان یک صومعه نزدیک در میان گذاشت. آنها نیز پس از آزمودن خواص این میوه‌های سحرآمیز که همان دانه‌های قهوه بودند، خواص بی‌نظیرش را تأیید کردند. راهبان با دم کردن این دانه‌ها، نوشیدنی مقوی و انرژی‌بخشی تهیه کردند که باعث سرزندگی و تمرکز بیشتر می‌شد.
تولد قهوه بونو، نماد شادابی و نشاط
راهبان صومعه، نوشیدنی تازه کشف شده از دانه‌های قهوه را بونو نام نهادند که در زبان بومی اهالی اتیوپی، معنای سرزندگی، پرانرژی بودن و شادابی می‌دهد. آنها ابتدا گمان می‌بردند که شاید این نوشیدنی، یک داروی جادویی از طرف شیطان باشد، چرا که معتقد بودند فقط شیطان می‌تواند این گونه انسان را سرحال و پرانرژی نگه دارد.
به همین خاطر مدتی کشف خود را مخفی نگه داشتند، اما به هر حال نتوانستند طعم و عطر دلپذیر قهوه را از دیگران پنهان کنند. شهرت قهوه بونو یا همان نوشیدنی شگفت‌انگیز قهوه کم کم از مرزهای اتیوپی فراتر رفت و به سرزمین‌های دورتر رسید. قهوه به عنوان یک نوشیدنی لوکس و در عین حال مقوی و انرژی‌زا، جای ویژه‌ای در میان مردم و خصوصاً نخبگان جامعه آن روزگار باز کرد. بدین ترتیب، قهوه از یک کشف اتفاقی در اتیوپی به یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا تبدیل شد.
سفر قهوه از خاورمیانه به اروپا
پس از اتیوپی، کشورهای عربی واقع در شبه‌جزیره عربستان، شامات، مصر و شمال آفریقا اولین مناطقی بودند که با طعم و مزه دوست‌داشتنی قهوه آشنا شدند. کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها کم‌کم در این مناطق رونق گرفتند و به محل گپ و گفت و تبادل اطلاعات تبدیل شدند.
قهوه در قرن پانزدهم و شانزدهم، از طریق تجار ونیزی و مسافران اروپایی، به کشورهای اروپایی هم راه پیدا کرد و به سرعت در میان مردم محبوبیت یافت. لندن، پاریس، وین و دیگر شهرهای بزرگ اروپا به تدریج مملو از کافه‌های قهوه شدند و فرهنگ کافه‌نشینی در غرب شکل گرفت.
همچنین در اروپا، قهوه به عنوان یک کالای ارزشمند تجاری مطرح شد و کشورهای استعمارگر اروپایی مانند فرانسه، انگلستان و هلند، مزارع و باغ‌های قهوه را در مستعمرات خود در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین گسترش دادند.
ظهور قهوه در ایران زمین
ایران نیز از جمله کشورهایی بود که در گذشته با دانه‌های سحرانگیز قهوه آشنا شد. بر اساس شواهد تاریخی، احتمالاً در دوره صفویه بود که قهوه توسط تجار از طریق بنادر جنوبی مانند بندرعباس و بوشهر وارد ایران شد. همچنین گفته می‌شود که پزشکان و اطبای ایرانی مثل ابوعلی سینا، قهوه را به عنوان یک داروی مفید و آرامش‌بخش تجویز می‌کردند.
گمان می‌رود اولین قهوه‌خانه ایرانی، «قهوه‌خانه نگارستان» بوده که در دوره صفویه در شهر قزوین تأسیس شد. در آن زمان قهوه یک نوشیدنی گران‌قیمت و لوکس به حساب می‌آمد و بیشتر در میان طبقه مرفه و اشراف رواج داشت. به تدریج اما در سایر شهرهای پرجمعیت مثل اصفهان، شیراز، تهران و تبریز هم قهوه‌خانه‌ها باز شدند و این نوشیدنی خوش‌عطر و طعم در دسترس مردم عادی نیز قرار گرفت.
امروزه فرهنگ قهوه‌نوشی در ایران جایگاه ویژه‌ای دارد و کافه‌های مدرن در کنار قهوه‌خانه‌های سنتی، انواع قهوه و نوشیدنی‌های بر پایه آن را در فضایی دلپذیر به مشتریان عرضه می‌کنند. مردم ما علاوه بر قهوه ترک که از گذشته طرفدار دارد، انواع دیگر قهوه مانند اسپرسو، کاپوچینو، لاته و فرانسه را نیز می‌پسندند و در کنار چای که نوشیدنی ملی است، از قهوه به عنوان یک نوشیدنی محبوب لذت می‌برند.
پرتو پدیده، عرضه کننده برترین قهوه‌های جهان
در میان فعالان صنعت قهوه ایران، شرکت پرتو پدیده به پشتوانه سال‌ها تجربه و تخصص، به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو و معتبر در زمینه واردات، فرآوری و عرضه قهوه شناخته می‌شود. این مجموعه با سرلوحه قرار دادن کیفیت، تنوع و حفظ طعم اصیل، بهترین و مرغوب‌ترین دانه‌های قهوه را از سراسر جهان گلچین و وارد کشور می‌کند تا حق انتخاب بیشتری به مشتریان خود بدهد.
شرکت پرتو پدیده همواره در تلاش است تا با فراهم کردن انواع گونه‌های قهوه عربیکا، ربوستا و ترکیبات خاص، نیازها و ذائقه‌های مختلف را پوشش دهد. این شرکت نقش مهمی در آشنایی هر چه بیشتر مردم با قهوه‌های مرغوب دنیا و گسترش فرهنگ قهوه در ایران عزیزمان دارد.
قهوه، یک نوشیدنی پرطرفدار جهانی
قهوه بونو، همان نوشیدنی مسحورکننده‌ای که حدود هزار سال پیش در اتیوپی کشف شد، اکنون مرزهای جغرافیایی و فرهنگی را درنوردیده و یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌ها در سراسر جهان شده است. امروزه قهوه نه تنها یک نوشیدنی، بلکه یک کالای ارزشمند تجاری، یک صنعت بزرگ و منبع درآمد و دلیل اشتغال میلیون‌ها نفر در کشورهای مختلف به شمار می‌رود.
طبق آمارهای جهانی، صنعت قهوه با گردش مالی بیش از 100 میلیارد دلار در سال، جزو بزرگترین صنایع دنیا محسوب می‌شود که نقشی حیاتی در اقتصاد کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده ایفا می‌کند. همچنین قهوه به عنوان دومین کالای پرتجارت جهان بعد از نفت، اهمیت راهبردی بالایی دارد.
ایران هم به عنوان یکی از کشورهای مهم مصرف‌کننده قهوه در منطقه، بازار بسیار بزرگ و رو به رشدی دارد. طبق آمارهای منتشر شده، سالانه بیش از 50 هزار تن دانه سبز قهوه وارد ایران می‌شود و سرانه مصرف قهوه در کشورمان حدود 700 گرم به ازای هر نفر است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آتی شاهد افزایش بیش از پیش میزان واردات و مصرف قهوه در ایران باشیم.
نتیجه‌گیری
قهوه بونو، نوشیدنی فوق‌العاده‌ای که طعم، عطر و انرژی‌اش زندگی میلیاردها انسان را در طول تاریخ دگرگون کرده، دارای چنان داستان شگفت‌انگیز و پرفراز و نشیبی است که شنیدنش برای هر فنجان قهوه‌ای که می‌نوشیم، لذت و حس قدردانی را دوچندان می‌کند.
از آن لحظه که ابوکالدی و بزهایش برای اولین بار با دانه‌های سحرآمیز قهوه مواجه شدند تا امروز که قهوه سر هر سفره‌ای در هر گوشه دنیا حضور دارد، هزار سال می‌گذرد. در این هزار سال، قهوه سفری خیره‌کننده را از سرزمین‌های آفریقایی و عربی آغاز کرد و با گذر از مسیرهای ناشناخته، سنت‌ها و فرهنگ‌های متفاوت، خود را به دل و جان مردم جهان نشاند.