آمار جهانی مصرف قهوه: ایران در کجای نقشه قرار دارد؟

قهوه به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان، جایگاه ویژه‌ای در سبد مصرفی خانوارها دارد. این نوشیدنی محبوب که در بیش از 70 کشور دنیا کشت می‌شود، دومین کالای صادراتی جهان پس از نفت است. با این حال، سرانه مصرف قهوه در کشورهای مختلف متفاوت بوده و ایران نیز در این میان جایگاه خاص خود را دارد.

کشورهای پیشتاز در مصرف قهوه

براساس آخرین آمار سازمان بین‌المللی قهوه در سال ۲۰۲۰، کشور لوکزامبورگ با سرانه مصرف قهوه ۲۵.۳۴ کیلوگرم به ازای هر نفر، رتبه نخست جهانی را در مصرف قهوه به خود اختصاص داده است. پس از آن، مالدیو با ۲۲.۳۲ کیلوگرم و لبنان با ۱۷.۳۴ کیلوگرم در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

جالب اینجاست که کشورهای اسکاندیناوی که زمانی صدرنشین مصرف قهوه در جهان بودند، اکنون جای خود را به کشورهای دیگر داده‌اند. نکته قابل توجه در الگوی مصرف قهوه، تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان در سال‌های اخیر است. براساس آمار، در آمریکا تنها ۱۸٪ افراد قهوه خود را به صورت سیاه می‌نوشند که این میزان نسبت به سال ۲۰۲۲، کاهش داشته است. همچنین، محبوبیت شیر بادام و شیر جو دوسر نیز در بین قهوه‌خورها رو به افزایش است، به طوری که استفاده از این دو نوع شیر، به ترتیب ۷۱٪ و ۹۰٪ رشد داشته است.

سرانه مصرف قهوه در کشورهای اروپایی

کشورهای اروپایی سنت دیرینه‌ای در مصرف قهوه دارند. استونی با ۱۶.۸ کیلوگرم سرانه مصرف سالانه، یکی از بالاترین آمارهای مصرف قهوه در اروپا را به خود اختصاص داده است. در این کشور، قهوه بخشی جدانشدنی از فرهنگ روزمره مردم است و در کافه‌های شهری و خانه‌های روستایی به یک اندازه محبوبیت دارد.

در کشورهای اسکاندیناوی مانند دانمارک، سوئد و فنلاند، قهوه فراتر از یک نوشیدنی ساده است و به بخشی از فرهنگ اجتماعی تبدیل شده است. در فنلاند، «فیکا» به معنای استراحت برای نوشیدن قهوه، یک سنت روزانه محسوب می‌شود. هر فنلاندی به طور متوسط روزانه چهار فنجان قهوه می‌نوشد و جالب اینکه دو استراحت ۱۰ دقیقه‌ای برای نوشیدن قهوه در محل کار برای کارگران فنلاندی اجباری است.

سرانه مصرف قهوه در آمریکا و کانادا

آمریکایی‌ها علاقه زیادی به قهوه دارند، به طوری که ۷۳٪ از آنها هر روز قهوه می‌نوشند. سرانه مصرف قهوه در آمریکا ۴.۷۱ کیلوگرم در سال است که این کشور را در رتبه ۶۷ جهان قرار می‌دهد. در این کشور، روزانه بیش از ۴۲۵ فنجان قهوه در هر ثانیه به فروش می‌رسد و ۳۶٪ مصرف‌کنندگان، روزانه بین ۳ تا ۵ فنجان قهوه می‌نوشند و شاهد گسترش مصرف قهوه هستند.

در کانادا نیز سرانه مصرف قهوه ۷ کیلوگرم در سال است که این کشور را در رتبه بالاتری نسبت به آمریکا قرار می‌دهد. کانادا یکی از اولین زنجیره‌های قهوه‌خانه‌های جهان به نام «تیم هورتون» را ایجاد کرد که از هر چهار فنجان قهوه، سه فنجان را در کانادا به فروش می‌رساند. همچنین، کانادایی‌ها ترجیح می‌دهند قهوه خود را در خانه آماده کنند، به طوری که ۶۶٪ از آنها روزانه این کار را انجام می‌دهند.

مصرف قهوه در آسیا

در قاره آسیا، الگوی مصرف قهوه با کشورهای غربی متفاوت است. ژاپن با مصرف سالانه ۷,۳۸۶,۰۰۰ کیسه ۶۰ پوندی قهوه، سومین مصرف‌کننده بزرگ قهوه در جهان است، اما سرانه مصرف آن تنها ۴.۱ کیلوگرم در سال است. این نشان‌دهنده جمعیت بالای این کشور است. در کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند ویتنام و اندونزی که از تولیدکنندگان بزرگ قهوه هستند، الگوی مصرف داخلی جالب توجه است.

ویتنام با تولید سالانه بیش از ۱.۷ میلیون تن قهوه، دومین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان است، اما سرانه مصرف داخلی آن تنها ۵.۷۷ کیلوگرم در سال است.

در مقابل، لائوس که همسایه ویتنام است، با سرانه مصرف ۱۵.۴۱ کیلوگرم، در میان ۱۰ کشور برتر مصرف‌کننده قهوه در جهان قرار دارد.

آمار مصرف قهوه در ایران

در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان، سرانه مصرف قهوه در ایران بسیار پایین است. طبق آمار، هر ایرانی به طور متوسط بین ۸۰ تا ۱۰۰ گرم قهوه در سال مصرف می‌کند که در مقایسه با کشورهایی مانند لوکزامبورگ با سرانه ۲۵ کیلوگرم، بسیار ناچیز است.

این میزان در سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت قهوه و گرایش مصرف‌کنندگان به قهوه‌های فوری، کاهش یافته است. مصرف کلی قهوه در ایران در سال ۱۳۹۴ حدود هزار تن بوده است. با فرض اینکه هر فنجان قهوه حاوی ۷ گرم قهوه باشد، مصرف کلی قهوه در ایران در سال ۲۰۲۰ حدود ۱.۱ میلیارد فنجان در سال برآورد شده است. در سال‌های اخیر، قهوه سبز نیز در بین ایرانیان محبوبیت یافته است. این نوع قهوه به دلیل داشتن کافئین بالا، یک محصول رژیمی محسوب می‌شود و در ساخت بسیاری از داروها به کار گرفته می‌شود.

جایگاه ایران در نقشه جهانی مصرف قهوه

در نقشه جهانی سرانه مصرف قهوه، ایران در میان کشورهای با مصرف پایین قرار دارد. با سرانه مصرف حدود ۰.۱ کیلوگرم در سال، ایران در رتبه‌های پایین جدول جهانی قرار می‌گیرد. این در حالی است که کشورهای همسایه مانند ترکیه با سرانه ۱.۹۷ کیلوگرم و لبنان با ۱۷.۳۴ کیلوگرم، مصرف قهوه بالاتری دارند.

در مقایسه با کشورهای تولیدکننده بزرگ قهوه مانند برزیل، ویتنام و کلمبیا، مصرف داخلی قهوه در ایران بسیار کمتر است. برزیل به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه در جهان، سرانه مصرف ۱.۹۴ کیلوگرم دارد که این میزان نیز در مقایسه با کشورهای اروپایی پایین است. با این حال، مصرف کلی قهوه در برزیل به دلیل جمعیت بالای این کشور، قابل توجه است و این کشور با مصرف سالانه ۲۲.۴ میلیون کیسه ۶۰ پوندی، دومین مصرف‌کننده بزرگ قهوه در جهان پس از آمریکاست.

جمع‌بندی

قهوه به عنوان یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان، الگوهای مصرف متفاوتی در کشورهای مختلف دارد، در حالی که کشورهایی مانند لوکزامبورگ، مالدیو و لبنان بالاترین سرانه مصرف قهوه را دارند، ایران با سرانه مصرف حدود ۰.۱ کیلوگرم در سال در میان کشورهای با مصرف پایین قهوه قرار دارد.

این تفاوت در مصرف قهوه، ناشی از عوامل متعددی از جمله فرهنگ قوی چای در ایران، قیمت بالای قهوه و عدم آگاهی کافی درباره انواع قهوه و روش‌های دم کردن آن است، با این حال، رشد کافه‌ها در شهرهای بزرگ، افزایش آگاهی و علاقه نسل جوان به قهوه، نشان‌دهنده پتانسیل رشد بازار قهوه در ایران است.

شرکت‌هایی مانند قهوه پرتو پدیده پارس با ارائه محصولات باکیفیت و آموزش مصرف‌کنندگان، نقش مهمی در گسترش فرهنگ قهوه در ایران دارند.